E-Ticarette taraflar dört ayrı başlıkta incelenmektedir;
İşletmeler ile kamu kuruluşları arasındaki ticari işlemleri kapsayan bu bölümde kamu ihalelerinin Internet'te yayınlanması ve işletmelerin elektronik ortamda teklif vermeleri ilk örnekleri oluşturmaktadır. E-Ticaretin yaygınlaşmasını desteklemek amacı ile kamunun vergi ödemeleri, gümrük işlemleri de sanal dünyaya taşınmaktadır.
Henüz yaygın örnekleri olmayan bu kategoride ehliyet, pasaport başvuruları, sosyal güvenlik primleri ile vergi ödemeleri, vb. uygulamalar ile Elektronik Devlete geçişin sağlanması planlanmaktadır. İngiltere hükümeti, 2005 yılında tüm kamu hizmetlerinin elektronik ortamda yapılabileceği ve Elektronik Devlet’e geçişin tamamlanacağını duyurmuştur. 2002 yılına kadar ise tüm okul ve kütüphanelerin Internet bağlantılarının sağlanması planlanmaktadır.
www teknolojisindeki hızlı gelişmeler sonucunda ortaya çıkan sanal mağaza uygulamaları ile Internet'te işletmeler elektronik ortamda; bilgisayardan otomobile, kitaptan pizzaya birçok ürünün doğrudan tüketiciye satışını yapmaya başlamıştır.
Internet özellikle KOBİ’lerin ticari hedeflerini yeniden gözden geçirmelerine neden olmuştur. Dünya ticaretindeki “.com” değişimini yakalayan işletmeler, sanal dünyada showroom veya mağaza açarak yeni müşterilere ulaşmaya çalışmaktadır. Günde 24 saat / haftada 7 gün açık ve dünyanın her yerinde şubesi olan mağaza açma maliyetleri, Internet ile KOBİ’lerin karşılayabileceği seviyeye inmiştir.
Internet'te açılan mağazanın genel giderlerinin çok düşük olması, doğrudan satış fiyatlarına da yansımaktadır. Internet müşterilerin işletmelere, sürekli geri bildirimde bulunma imkanı da sunmaktadır.
Gartner Group tarafından 1999 yılında 25 Milyar $ olan “İşletme-Müşteri” e-ticaret işlem hacminin, 2004 yılında 1 Trilyon $ rakamını aşması öngörülmektedir. Aynı çalışmada, “İşletme-Müşteri” e-ticaret kategorisindeki Internet üzerinden gerçekleştirilen satışların; %37’sini kitap, %21’ini bilgisayar/donanım/yazılım, %20’sini CD/DVD/kaset, %17’sini ise giyim eşyasının oluşturduğuna değinilmektedir.
İşletmelerin elektronik ortamda tedarikçiye sipariş vermesi, faturalarını temin etmesi ve bedellerini ödemesi bu bölümde değerlendirilmektedir. 1999 yılı verilerine göre; “İşletme-İşletme” kategorisindeki ticari işlemler,e-ticaret cirosunun %90’nını oluşturmaktadır.
İşletmeler arası e-ticaret; özellikle bayi sistemiyle çalışan veya dünya üzerinde bir çok şubesi olan işletmelerin, tüm verinin toplandığı ana bilgisayara Internet üzerinden bağlanmaları ve kendi veri tabanlarını gerçek zamanlı olarak senkronize etmeleridir. Normal telefon hatlarından yapılan bu tür işlemler, Internet’in devreye girmesiyle, maliyet açısından önemli tasarruflar sağladığı gibi, stok takibi ve senkronizasyon açısından da önem taşımaktadır.
İşletmeden işletmeye yönelik e-ticaret modelindeki amaç; otomasyonlandırılmış sistemlerin ortaklaşa iş yapılan birimlere ( üretici işletme, tedarikçi işletme, bayiler, mağazalar, departmanlar vb. ) entegrasyonu ile ürün, hizmet ve bilginin işletmeler arasında satışını, kullanımını ve paylaşımını sağlamaktır. İşletmeden işletmeye olan modele, INTERSHOP’un Hewlett Packard Yatırım Sistemleri ve Yazılım Grubuna projelendirdiği uygulaması örnek olarak gösterilmektedir.
Öncellikle kitap, müzik, bilgisayar donanımı, bilet, seyahat gibi türüne göre ucuz, pazarlık etme olasılığı düşük, satın almadan önce somut fikirlere sahip olunan ürünlerde Internet içinde bir ticaret başlamıştır. Müşterinin birey olduğu bu ticarete B2C ( Business-to-Consumer : İşletmeden tüketiciye ) tanımı yapılmış, doğal olarak B2B ( Business-to-Business : İşletmeden işletmeye) tanımı gelmekte gecikmemiştir. Aslında işletmeler B2B’den önce de elektronik ortamda bir şekilde alışveriş yapıyorlardı. Ancak Internet ile bu işin daha ucuza, daha geniş kitlelerle ve zincirin tüm halkalarıyla yapılabileceği görülmüştür.
E-ticaretin yukarıda sıralanan bu 4 başlığına ilave olarak tarafları şöyle de sıralanabilir:
-
Alıcı
-
Satıcı
-
Üretici
-
Bankalar
-
Komisyoncular
-
Sigorta İşletmeleri
-
Nakliye İşletmeleri
-
Özel sektör bilgi teknolojileri
-
Sivil toplum örgütleri
-
Üniversiteler
-
Onay kurumları, elektronik noterler
-
Dış Ticaret Müsteşarlığı
-
Gümrük Müsteşarlığı
-
Diğer Kamu Kurumları