İLLER:

TRA2        : Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars

TR72        : Sivas, Kayseri, Yozgat

TR52        : Karaman, Konya

TRB1        : Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli

1.GENEL BİLGİ

TRA2, TR72, TR52 ve TRB1 İstatistiki Bölge Birimi Düzey 2 Bölgeleri Kalkınma Programı; Ağrı, Ardahan, Bingöl, Elazığ, Iğdır, Karaman, Kars, Kayseri, Konya, Malatya, Sivas, Tunceli ve Yozgat olmak üzere toplam 13 ili kapsamaktadır. Hazırlık çalışmalarına 2004 yılının ilk çeyreğinde başlanan söz konusu program, 2004 yılı Mali İşbirliği Programlaması kapsamındadır. Finansman Anlaşması 12 Ocak 2005 tarihi itibarıyla Avrupa Komisyonu ve Türk Hükümeti tarafından imzalanmıştır.

Program, Avrupa Birliği PHARE kuralları çerçevesinde desteklenecek olup, bütçesi, 70 milyon Avro'su Avrupa Birliği desteği ve 20,67 milyon Avro'su Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti katkısı olmak üzere 90,67 milyon Avro'dur. Bu miktarın 8 milyon Avro'su programın uygulama faaliyetlerinde (tanıtım toplantıları, eğitim programları, vb.) Program Uygulama Birimlerine destek verecek Türk ve yabancı uzmanlardan oluşan Teknik Yardım Ekibi için ayrılmıştır. Program bütçesinin 1 milyon Avro'luk kısmı ise Yönetim Yapılarına Destek bileşeni kapsamında Program Uygulama Birimleri'nin ofis ekipmanlarının temini için kullanılacaktır.

2. PROGRAMIN GENEL AMACI

Programın genel amacı, Ön Ulusal Kalkınma Planında ekonomik ve sosyal uyum kapsamında desteklenmesi öngörülen Düzey 2 bölgelerinde ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmanın yanısıra merkezi ve bölgesel düzeyde proje hazırlama ve uygulama kapasitesini artırmaktır.

3. PROGRAMIN ÖNCELİK ALANLARI

Programda belirlenen öncelik alanları şunlardır:

•   Tarım ve Hayvancılık
•   Yerel kalkınma girişimleri
•   KOBİ'ler
•   Küçük Ölçekli Altyapı
•   Kapasite Geliştirme:

·          Proje uygulamasını desteklemek üzere teknik yardım hizmeti alınması

·          Yönetim yapılarına destek
 

Onaylı Proje Fişi'nde yukarıda belirtilen her bir öncelik alanı için ayrı bir bütçe belirlenmiş ve Tarım ve Hayvancılık öncelik alanı kapsamında, bu öncelik alanına tahsis edilen bütçenin eğitimlere katılacak olan çiftçilere ayni yardım yoluyla aktarılması öngörülmüştür. Ancak, ayni yardım kapsamında çiftçilere dağıtımı yapılacak tarımsal alet ve ekipmanların alımı için düzenlenecek ihalenin Program süresi içinde sonuçlanamayacak olması nedeniyle, Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu ile Proje Fişi'nde değişikliğe gidilmesi konusunda anlaşılmıştır. Bu değişiklik sonucu, bu öncelik alanına tahsis edilmiş olan 8,17 milyon Avro'luk bütçenin, programın Yerel Kalkınma Girişimleri ve Küçük Ölçekli Altyapı öncelik alanları arasında paylaştırılmasına ve bu öncelik alanlarının içeriğinin tarımsal ve kırsal altyapının iyileştirilmesini ve tarım ve hayvancılıkla uğraşan nüfusun ihtiyaçlarını gidermeye yönelik projeleri de içerecek şekilde genişletilmesine karar verilmiştir. Bu doğrultuda hazırlanan Proje Fişi değişikliği önerisi Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu tarafından onaylanmıştır. Söz konusu yeni Proje Fişi'ne göre öncelik alanlarının kapsamı ve bütçenin dağılımı aşağıdaki gibidir:

 Tarım ve Hayvancılık

Bu öncelik alanı, kırsal alanda yaşayan ve tarım sektöründe çalışan nüfusun ekonomik güvenliğini ve gelirlerini artırmayı amaçlamaktadır. Bu alandaki faaliyetler Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, üretici birliklerini, kooperatifleri, çiftçileri ve diğer ilgili kuruluşları desteklemek amacıyla yürütülecektir. Bu yolla, ilgili Düzey 2 bölgelerinde verilecek eğitimler sonucunda tarımsal üretime katkı sağlanması ve gelir getirici faaliyetlerin çeşitlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Eğitim programları aracılığıyla bölgelerde gelir getirici faaliyetlerin çeşitlendirilmesi, modern tarım tekniklerinin kullanımının artırılması, hayvancılıkta verimliliği artıracak tekniklerin yaygınlaştırılması programın beklenen sonuçları arasındadır.

 Yerel Kalkınma Girişimleri

Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programının amacı müşterek faydası bulunan faaliyetleri geliştirmek; kalkınma, özellikle de kırsal kalkınma için, yerel kaynaklı girişimleri teşvik etmek ve program bölgesinde gelir getirici faaliyetlerin çeşitlendirilmesine katkıda bulunmaktır. Yerel Kalkınma Girişimleri öncelik alanı kapsamında "kapasite geliştirme projesi" ve "yatırım projesi" olmak üzere iki tür proje teklifi kabul edilmiştir.

Bu Hibe Programı kapsamında gerçekleştirilecek "kapasite geliştirme projelerinin" amacı; bölgenin imajının, tarımsal turizmin, eko-turizmin, kültürel turizmin geliştirilmesi, Küçük ve Orta Boy İşletmelere (KOBİ) danışmanlık ve eğitim hizmetleri verilmesi, yerel ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması, ağaçlandırma, el sanatları gibi müşterek önemi olan küçük ölçekli faaliyetlerin desteklenmesi yoluyla yerel aktörler için kapasite oluşturulmasıdır.

Bu Hibe Programı kapsamında tarım sektörü için gerçekleştirilecek "yatırım projelerinin" amacı ise tarımsal amaçlı kooperatifler ve kooperatif birlikleri ile tarımsal üretici birlikleri tarafından gerçekleştirilecek; program bölgesindeki tarımsal uygulamaları geliştirecek ve etkin toprak-kaynak yönetimini tanıtacak yatırımları desteklemektir.

 KOBİ'ler

KOBİ Hibe Programının amacı özellikle küçük ve mikro işletmeler olmak üzere tarımsal ürün işleme, imalat ve hizmet (turizm dahil) sektörlerinde, hedef bölgelerde özel sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikli projeler üretip uygulayarak KOBİ'lerin kapasitesinin geliştirilmesidir.

 Küçük Ölçekli Altyapı

Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programının amacı Program bölgelerindeki yaşam kalitesinin artırılmasına, çevrenin korunmasına, iş geliştirme ve turizmin teşvikine, hedef bölgelerin tarımsal üretim kapasitesinin ve kırsal nüfusun yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik müşterek altyapıların sağlanması ve niteliklerinin artırılmasına katkıda bulunmaktır. Mahalli idareler (il özel idareleri, belediyeler, köy muhtarlıkları vb) ile bunların kuracağı birlikler Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı kapsamında sağlanacak fonlardan yararlanmaktadırlar.

 Teknik Yardım

Bu başlık altında ayrılan bütçe ile, tüm programın sağlıklı bir şekilde uygulanması için, merkezi ve bölgesel düzeydeki kurumlara ve tüm yerel paydaşlara eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek üzere, Türk ve yabancı uzmanlardan oluşan teknik yardım ekibinin görevlendirilmesi gerçekleştirilecektir. Böylelikle Programın sağlayacağı doğrudan ekonomik etkinin yanı sıra, bölgelerde AB formatına uygun proje hazırlama, uygulama ve izleme yapılarının oluşturulmasına ve kapasite artırımına katkı sağlanması öngörülmektedir.

4. PROGRAM BÜTÇESİ

*Tarım ve Hayvancılık öncelik alanında, Teknik Yardım Ekibi bütçesine ayrılan miktarın büyük bölümü kullanılarak yoğun eğitim programları düzenlenecektir.

5. PROGRAM DAHİLİNDE GELİNEN AŞAMA

 Teklif Çağrısı Öncesi

Programın Proje Fişi, 2004 yılı Mali İşbirliği Programlaması kapsamında Avrupa Komisyonu tarafından onaylanmıştır. Proje Fişi, Programın amacını, bütçesini, uygulama mekanizmasını belirleyen ve Program kapsamında uygulanacak faaliyetleri detaylandıran ana dokümandır. Proje Fişinde Programın öncelik alanları, uygulama mekanizması ve bütçesi belirlenmiştir.

Söz konusu Programın da içinde bulunduğu 2004 yılı Mali İşbirliği Proje Paketinin Finansman Anlaşması 12 Ocak 2005 tarihinde Avrupa Komisyonu ve Türk Hükümeti tarafından imzalanmıştır.

Program kapsamındaki Düzey 2 bölgelerinde Hizmet Birlikleri kurulmuştur. Programın ana dokümanında, Hizmet Birlikleri bünyesinde Program Uygulama Birimleri (PUB) oluşturulması ve bu birimlerin merkezde DPT ile işbirliği içerisinde Programın AB kurallarına uygun ve etkin bir şekilde yürütülmesinden sorumlu olması öngörülmüş olup Program Uygulama Birimleri, Hizmet Birliği Genel Sekreterliği görevini yürüten ilgili Vali Yardımcısı tarafından yönetilmektedir. Programın bölgedeki uygulamasından ve Teknik Yardım Ekibi ile ilişkilerden sorumlu olan bu birimlerin her birinde, bir teknik koordinatör ile Programın öncelik alanlarından sorumlu koordinatörler görev yapmaktadır.

DPT yetkilileri ve uzmanlarının katılımı ile, 2005 yılı Eylül ayı içerisinde program kapsamındaki tüm illerde Teklif Çağrısı öncesi ön bilgilendirme toplantıları düzenlenmiştir. Söz konusu toplantılarda, Programın tanıtımı ve hibe mekanizmasına dair bilgilendirmeyi takiben soru cevap bölümü düzenlenmiştir. Bu toplantıların akabinde, PUB'lar tarafından Program kapsamındaki tüm illerde ve birçok ilçede Programın tanıtılması çalışmaları sürdürülmüştür.

Yine Program ile ilgili olarak, 9 Eylül 2005 tarihinde Ankara'da Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sn. Doç. Dr. Abdüllatif ŞENER, DPT Müsteşarı Sn. Dr. Ahmet TIKTIK ve İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Sn. Şahabettin HARPUT katılımı ile, Program kapsamındaki illerin Valileri ve Hizmet Birliklerinin Genel Sekreterleri ile bir istişare toplantısı düzenlenmiştir.

Program kapsamında Yerel Kalkınma Girişimleri, KOBİ'ler ve Küçük Ölçekli Altyapı öncelik alanları için Proje Teklif Çağrısı İlanları 18 Nisan 2006 tarihinde yayınlanmıştır. Proje Teklif Çağrısı İlanları'nın yayınlanması ile potansiyel başvuru sahipleri için Başvuru Rehberleri'nde belirtilen önceliklere ve kriterlere uygun proje hazırlama süreci başlamıştır.

 Teklif Çağrısı Sonrası Bilgilendirme ve Eğitim Faaliyetleri

20 Nisan 2006 tarihinde Yeni Başbakanlık Binası Konferans Salonunda Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sn. Doç. Dr. Abdüllatif ŞENER, DPT Müsteşarı Sn. Dr. Ahmet TIKTIK ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu Temsilcilerinin katılımlarıyla Programın açılış toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıyı müteakiben 25-29 Nisan 2006 tarihleri arasında Program kapsamındaki 13 ilde Proje Teklif Çağrısı Bilgilendirme Toplantıları gerçekleştirilmiştir.

Bilgilendirme toplantılarının ardından, potansiyel başvuru sahiplerine yönelik olarak 13 ilde düzenlenen eğitim programları kapsamında; hibe programları tanıtılmış, proje hazırlamaya yönelik olarak başvuru formlarının doldurulması, bütçe ve mantıksal çerçevenin hazırlanması, KOBİ'ler için iş planı hazırlanması ve küçük ölçekli altyapı projeleri için fizibilite çalışmaları ile Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) hazırlıklarına ilişkin bilgi verilmiştir. Söz konusu eğitimler, çerçeve sözleşmeler yoluyla görevlendirilen kısa dönemli yerli ve yabancı uzmanlar aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Eğitim programlarına, Program Uygulama Birimlerinden ilgili hibe programı sorumluları da katılmış, Program kapsamında koordinatör olarak görev yapan DPT uzmanları ise bu eğitim faaliyetlerinde bölgelerde gözlemci olarak bulunmuşlardır.

Söz konusu bilgilendirme toplantılarına ve eğitim programlarına katılım bölgeler bazında aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir:

Başarılı Bulunan Projelerin Açıklanması

Başvuru süreleri; KOBİ Hibe Programı için 12 Temmuz 2006, Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı için 17 Temmuz 2006, Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı için 19 Temmuz 2006 tarihlerinde sona ermiştir. Merkezi Finans ve İhale Birimi'ne KOBİ Hibe Programı kapsamında 729, Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı kapsamında 576 ve Altyapı Hibe Programı kapsamında 375 olmak üzere toplam 1680 proje başvurusu yapılmıştır.

Merkezi Finans ve İhale Biriminin koordinasyonu ve yönetiminde proje başvurularının değerlendirilmesi tamamlanmış ve başarılı bulunan projelerin listesi Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonunu tarafından onaylanmıştır. Yapılan değerlendirme sonucunda, 277’si KOBİ, 166’sı Yerel Kalkınma Girişimleri ve 66’sı Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı olmak üzere toplam 509 proje sahibi ile sözleşme imzalanmıştır. Başarılı proje sahipleri ile Merkezi Finans ve İhale Birimi arasında sözleşmeler 30 Kasım 2006 tarihi itibarıyla imzalanmış ve projelerin uygulaması başlamıştır. Programda hibeler için tahsis edilen 81.67 mlyon euroluk kaynağın %100’ü sözleşmeye bağlanmıştır. Buna ek olarak Kapasite Geliştirme öncelik alanında kullanılmayan 3.24 milyon euroluk kaynak da başarılı projelere aktarılmış, böylece toplam hibe miktarının %104’ü sözleşmeye bağlanmıştır.

Teknik Yardım

Bu başlık altında ayrılan bütçe ile, tüm programın sağlıklı bir şekilde uygulanması için, merkezi ve bölgesel düzeydeki kurumlara ve tüm yerel paydaşlara eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek üzere, Türk ve yabancı uzmanlardan oluşan teknik yardım ekibinin görevlendirilmesi gerçekleştirilecektir. Böylelikle Programın sağlayacağı doğrudan ekonomik etkinin yanı sıra, bölgelerde AB formatına uygun proje hazırlama, uygulama ve izleme yapılarının oluşturulmasına ve kapasite artırımına katkı sağlanması öngörülmektedir. Teknik yardım hizmetleri kapsamında ayrıca her bölge için 1 adet AB normlarında altyapı projesi ihale dosyası hazırlanacak ve 13 ilde toplam 4000 çiftçiye yönelik olarak eğitim programları düzenlenecektir.

Bu çerçevede, teknik yardım ihalesi teknik şartnamesi DPT Müsteşarlığı tarafından hazırlanmış olup, söz konusu ihalenin sonuçlanmasını müteakiben, teknik yardım ekibi Ankara’da ve bölgelerde 2007 yılı başında aktif olarak faaliyete başlamıştır.

Program kapsamında düzenlenen eğitimlere ilişkin bilgilere ve hibe faydalanıcıları için hazırlanmış olan rehberlere www.eu-akkm.org internet adresinden ulaşılabilmektedir.

6. İRTİBAT BİLGİLERİ

MERKEZ:

Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı

Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

Avrupa Birliği Bölgesel Programları Dairesi Başkanlığı

Necatibey Caddesi No:108 Yücetepe / ANKARA

Tel:  0 312 294 67 17

Faks:            0 312 294 67 77

e-posta: bilgi@dpt.gov.tr

BÖLGE:

Serhat İlleri Kalkınma Birliği (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars)

Adres: Ağrı Valiliği Zemin Kat / AĞRI

Tel: 0 472 216 44 44

Faks: 0 472 216 44 44

Orta Anadolu Kalkınma Birliği, (Kayseri, Sivas, Yozgat)

Adres: General Emir Mah. Yıldırım Cad. Mustafa Tarman Kültür Sitesi P.K.38170
Kocasinan /KAYSERİ
Tel: 0 352 344 34 97-99  
Faks: 0 352 344 34 97

Konya ve Karaman İlleri Kalkınma Birliği (Karaman, Konya)

Adres: Konya Valiliği/KONYA
Tel: 0 332 350 01 23 – 0 332 310 10 66     

Faks: 0 332 323 87 40 – 0 332 310 20 66

 
Doğu İlleri Kalkınma Birliği (Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli)

Adres: Malatya Valiliği/ MALATYA
Tel: 0 422 323 38 98     

Faks: 0 422 326 37 87