İLLER: TRB2 - Bitlis, Hakkari, Muş, Van

1.GENEL BİLGİ

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde AB-Türkiye Mali İşbirliği kapsamında katılım öncesi fonlardan yararlanmak üzere, ülke politikalarına uyumlu olarak hazırlanan Doğu Anadolu Kalkınma Programı (DAKP), TRB2 İstatistiki Bölge Birimi Düzey 2 Bölgesini oluşturan Bitlis, Hakkari, Muş ve Van illerini kapsamaktadır. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT) koordinasyonunda yürütülmekte olan Program; yenilikçi bölgesel politika ve planlama yaklaşımlarını uygulamaya yönelik olarak merkezde ve bölgede kapasite oluşturmak üzere ve bölgenin sürdürülebilir kalkınması için yenilikçi bölgesel yaklaşımlara örnek oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır.

Avrupa Birliği MEDA fonundan desteklenen Programın Spesifik Finansman Anlaşması 05 Ağustos 2003 tarihinde Avrupa Komisyonu ve Türkiye Cumhuriyeti arasında imzalanmış olup AB söz konusu Programa 45 milyon Euro hibe kaynak tahsis etmiştir.

Programın uygulanmasına 16 Şubat 2004 tarihinde başlanmıştır. Programın en önemli aşaması olan teklif çağrıları 19 Nisan 2005 tarihinde yayımlanmıştır. 2006 yılı Ağustos ayında kazanan projeler açıklanmış ve Tarım ve Kırsal Kalkınma Projeleri 1 Eylül 2006'da, diğer hibe programlarındaki projeler ise 1 Ekim 2006'da proje uygulamalarına başlamışlardır.

Program, Türkiye'nin katılım öncesi öncelikleri ve ulusal hedefleriyle uyumlu olarak, bölgesel gelişme projelerinin uygulanması için bölgede kapasite oluşturulması suretiyle sürdürülebilir sosyo-ekonomik kalkınmayı desteklemeyi ve bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmayı amaçlamaktadır.

Bu kapsamda Doğu Anadolu Kalkınma Programının hedefleri;

• AB’nin standartlarında entegre bölgesel gelişme programı hazırlama ve uygulama kapasitesinin oluşturulması,
• Gelecekte uygulanacak diğer entegre bölgesel gelişme programları için deneyim kazanılması,
• Gelişme için gerekli sinerjiyi elde etmek amacıyla disiplinler arası yaklaşımın teşvik edilmesi,
• Bölgede ekonomik ve sosyal gelişmeye katkı sağlayabilecek acil faaliyetlerin desteklenmesi,
• Yerel aktörlerin yatırım ve kaynak katılımı için teşvik edilmesi,
• Kırsal kesim için gelir getirici faaliyetlerin desteklenmesi,
• Bölgedeki KOBİ’lerin desteklenmesi ile yeni iş alanları yaratılması,
• Doğal ve kültürel varlıkların korunması,
• Turizmde gelir getirici faaliyetlerin desteklenmesi ve
• Özellikle kadınlara yönelik sosyal hizmetlerin kalitesinin artırılması

olarak belirlenmiştir.

Programda belirlenen öncelik alanları şunlardır:

•   Tarım ve Kırsal Kalkınma
•   KOBİ'ler
•   Turizm ve Çevre
•   Sosyal Gelişme
•   Kapasite Geliştirme

Öncelik olanları ile ilgili ayrıntılı bilgiye hibe başvuru rehberinden ulaşılabilir.

2. PROGRAM BÜTÇESİ

Program MEDA kapsamında olup, Program bütçesinde Türkiye katkısı bulunmamaktadır.

* Program Bütçesi 14 Aralık 2006 tarihinde Teknik ve İdari Hükümler Metninde yapılan düzeltme ile değiştirilmiştir.

** Bu programın Yararlanıcısı ve teknik koordinatörü Hazine Müsteşarlığı olup, 2007-2013 döneminde TRB2 (DAKP) Bölgesinde uygulanacaktır. (SELP II Programı)

3. PROGRAM DAHİLİNDE GELİNEN AŞAMA

Teklif Çağrısı  

Programa ilişkin teklif çağrıları 19 Nisan 2005 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır ve proje başvuru süreleri Ağustos 2005'de sona ermiştir.

Teklif çağrısı kapsamında, program bölgesinde yer alan 4 ilde, bilgilendirme faaliyetleri ve proje hazırlama eğitimleri düzenlenmiştir. Söz konusu bilgilendirme günlerine ve eğitimlere katılım il ve bileşen bazında aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir.

BİLGİLENDİRME TOPLANTILARI EĞİTİM FAALİYETLERİ
Bitlis Hakkari Muş Van Toplam Tarım ve Kırsal Kalkınma KOBİ Turizm ve Çevre  Sosyal Gelişme Toplam
Kişi 120 203 151 247 721 1109 423 186 225 1.943

Not: Sadece eğitimlere düzenli olarak katılıp, sertifika almaya hak kazananların sayısı esas alınmıştır.

Başarılı Bulunan Projelerin Açıklanması  

Başvuru sürelerinin tamamlanmasının ardından projelerin değerlendirilmesi aşamasına geçilmiştir. Değerlendirme süreci Merkezi Finans ve İhale Biriminin koordinasyon ve yönetiminde yürütülmüştür. Proje başvuruları için belirlenen son başvuru tarihlerinden önce toplam 716 proje başvurusu olmuştur.

Değerlendirme çalışmaları sonucunda başarılı bulunan 309 projenin sahipleri ile MFİB arasında sözleşmeler 1 Eylül ve 1 Ekim 2006'da imzalanmış ve uygulama süreci başlamıştır. Söz konusu 309 projeden; 148'i Tarım ve Kırsal Kalkınma Hibe Programı, 68'i KOBİ Hibe Programı, 49'u Turizm ve Çevre Hibe Programı ve 44'ü Sosyal Kalkınma Hibe Programı kapsamındadır. Programın hibeye ayrılan 33.500.000 Euro'sunun 29.002.986 Euro'su başarılı bulunan projelere ayrılmıştır.

Programda toplam hibe miktarının %87'i sözleşmeye bağlanmıştır. Proje uygulamaları ve izleme faaliyetleri devam etmekte olup program 2007 yılı sonunda sona erecektir.

4. PROGRAM KAPSAMINDAKİ DİĞER FAALİYETLER

• Tarım ve kırsal kalkınma bileşeni çerçevesinde sığır-koyun yetiştiriciliği ile sebze-meyve yetiştiriciliği alanında açılan kurslara 4 ilde toplam 1536 kişi katılmış bunlardan 1109 çiftçi ve üretici sertifika almıştır.
• Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı taşra personeline yönelik 7 adet kurs düzenlenmiş ve bu kurslara toplam 150 personel katılmıştır.
• KOBİ'lere yönelik olarak pazarlama, üretim teknikleri, iş geliştirme, finansal yönetim vb. alanlarda toplam 29 adet kurs düzenlenmiş ve bu kurslara 4 ilden toplam 825 kişi katılmış, 423 kişi ise sertifika almıştır.
• Muhasebeci ve mali müşavirlere yönelik iş danışmanlığı kursları açılmış ve bu kurslara dört ilden toplam 40 kişi katılmıştır.
• Bölgenin turizm gelişme stratejisi üzerine bir rapor hazırlatılmaktadır.
• Bölgenin turizm potansiyellerini tanıtmaya yönelik fuarlara katılım sağlanmıştır.
• Bölgesel turizm veri tabanı hazırlanmıştır.
• Bitlis ili Merkez ile Güroymak, Adilcevaz ve Gürpınar ilçelerinin atık su arıtma tesislerinin fizibiliteleri AB kurallarına göre hazırlatılmaktadır.
• Her il için bir adet olmak üzere toplam 4 adet gezici sağlık ünitesinin alımına yönelik ihale işlemleri devam etmektedir.